چالاكی ئابووریی/ كۆمەڵایەتیی وەك پێشمەرجی گۆڕان و شۆڕشی كۆمەڵایەتی
هەژێن
٢٣ی جولای ٢٠١٤
بەشی یەكەم :
” گۆڕینەوە و بەخشین لە جیاتی فڕێدان و كڕین “
فیلۆسۆفیی بیرۆكەكە :
هاریكاریی كۆمەڵایەتی، خۆكۆمەكیی/ كۆمەكی خۆبەخشانە، ژینگەپارێزیی و پاراستنی كەرەستەخاوەكان و سامانە سروشتییەكان بۆ نەوەكانی داهاتووی مرۆڤایەتی، دروستكردنی قەیرانی كەڵەكەبوونی كاڵا و كەمی قازانج بۆ سەرمایەداران …تد
وەك دەركەوتووە یەكێك لە نەخۆشییە هاوچەرخەكان، نەخۆشی كڕینی ناپێویست و چاولێگەرییە، كە كاناڵەكانی میدیای بازرگانی و دەسەڵات گەورەترین ڕۆڵیان لە هاندانی بەكاربەری نادەربەستدا هەیە.
ئەگەر بەوردی سەرنجبدەین بازار لە ڕێگەی ڕیكلام و هاندان بەهۆی زنجیرە تەلەفزیۆنییەكان و فیلمەكانەوە لە وڵاتانی ئەوروپی وەك هەر وڵاتانێكی دیكە دوو جۆر بەكاربەری پەروەردەكردووە: بەكاربەری چاولێگەر لە بەرامبەر بەكاربەری هوشیار، بەكاربەری هەژار لە بەرامبەر بەكاربەری دەوڵەتمەند، ئەم دیاردەیە هەم بووەتە مایەی قازانج و فرۆشی زیاتر و هەم مایەی قەیرانی كەڵەكەبوونی كاڵا و بەرزبوونەوەی نرخ…. تد بۆ ئەو مەبەستە پێكهاتەكانی سیستەمی سەرمایەداری و نێوەندە جیهانییەكانی كارێكی زۆریان لەسەر چارەسەری قەیرانەكان یا گواستنەوەیان بۆ شوێنی دیكە و لە كۆڵكردنەوە یا ئارامكردنەوەیان كردووە.
یەكێك لەو چارەسەرانە گواستنەوەی سەرمایەگوزارییە بۆ وڵاتانێك كە كرێی كار هەرزانە و لەو ڕێگەیەوە كاڵای هەرزان بۆ كڕیارانی هەژار لە وڵاتانێك كە بێكاران و كەمدەرامەتان توانای كڕینیان نەماوە، بە كوالێتی خراپ بەرهەمدەهێنرێت، نموونە بەرهەمی چنین و دوورینی كرێكارانی بەنگلادیش و بازارە هەرزانەكانی ئەوروپا، كە ئاساییش بۆ سیستەم و دەوڵەت مسۆگەردەكەن و هەڵچوون و بیركردنەوەی هەژاران لە چارەسەری یەكجارەكی خاو و ئاوەژوودەكەنەوە.
وەها هاوكێشەیەك لە وڵاتانی ئەوروپا و تەنانەت لە وڵاتانی نەوتداری وەك عیراق، كڕیاری چاولێگەر و تووشبوو بە نەخۆشی كڕین بەرهەمدەهێنێت، وەها بازنەیەك لە كەمی كرێی كڕیكاران و نەخۆشی چاولێگەریی كڕیاران تەواودەبێت و خولی سوورانەوەی بۆ كەڵەكردنی قازانج بۆ سەرمایەداران [خاوەنكاران و بازرگانان/ فرۆشەران] بەرهەمدێتەوە.
كاتێك ئێمە بەكاربەری ناچار و ئاسایی، كە توانای كڕینمان لە خوارەوە و هاوكاتیش لەژێر فشاری پێداویستی و وەڵامدانەوە بە ئەندامانی خێزانین، بەتایبەت منداڵان، چۆن دەتوانین خۆمان لە كایەكردن و بەشداری ئەو بازنەیە لادەین و ڕزگاربكەین ؟
ئەمە پرسیارێكی هەر ڕۆژەیە لەبەردەم هەموو تاكێكی خۆهوشیار و چالاكدا قوتدەبێتەوە و بەردەوامبوونەوەی زۆر كەسی چالاكی ژینگەپارێز، ئاژەڵدۆست، پشتیوانی مافی كرێكارانی وڵاتانی بەرهەمهێنی بۆ بیركردنەوە لە چارەسەر و ئەڵتەرناتیڤ هانداوە و لەو بارەوە زۆر شێوازی جۆراوجۆر سەریانهەڵداوە، لەوانە بایكۆتی كڕین لەو بازارانە، كڕین لە كۆنەفرۆشی و هەروەها تازەترین شێواز چالاكی “گۆڕینەوە و بەخشین لە جیاتی فڕێدان و كڕین “ە.
پێشینەی ئەم بیرۆكەیە لە دونیادا كۆنە و هەمیشە لە نێوەندی پەیوەندییە كۆمەڵایەتییەكاندا هەبووە، ئەویش بەخشینە لە جیاتی فڕێدان بە كەسانی دەوروبەر، هەروەها بیرۆكەی گۆڕینەوە كە جاران بە زۆری لە نێوەندی خوێنداكاندا باوبوو. پێشتر وڵاتانی خۆرهەڵاتی ناوین مەیدانی ئەم بیرۆكانە بوون، بەڵام لە ئێستادا بەداخەوە تاكی هەرێمی ئێمە تەنیا تاكێكی بەكاربەری چاولێگەر و ژینگە وێرانكەرە، هەروەها لە ئەوروپا و ئەمەریكا و ئوسترالیا و خۆرهەڵاتی ئاسیا، بەخشەر هیچ پەیوەندییەكی بە كەسی پێبەخشراوە نەماوە و نێوەندە بەناو چاكەخوازە كەنیسەییەكان بەو كارە هەڵدەستن، ئەوەش دەبێتە هۆكاری دوو شتی دیكەی نیگەتیڤ :
– فرۆشتنی بەشی باشی بەخشراوەكان بۆ خەرجی بیرۆكراسیی و سەرمایەی نێوەندەكانی خۆیان ..
– بەكاربردنی كۆكردنەوەی ئەو بەخشینە بۆ ئامانجی مەزهەبیی و هاندانی خەڵك بۆ پەیڕەوی مەزهەبی نێوەندەكە ..
ئەی چارەسەر ؟
بیرۆكەی ” گۆڕینەوە و بەخشین لە جیاتی فڕێدان و كڕین “
شێوەی كارەكە و شێوازەكانی جێبەجێكردنی:
– پێكهێنانی ڕەفەی/ بانكی گۆڕینەوە و بەخشین لە گەڕەك و گوند و شوێنەكانی كار و خوێندندا … بۆ نموونە لە باڵاخانەكاندا كە هەژمارێكی زۆر خێزانیان تێدا دەژی، دەكرێت لە ڕاڕەوی سەرەكیدا ڕەفەیەك بەدیوارەوە هەبێت، بۆ ئەوەی هەر كەس شتێكی زیادە و ناپێویستی هەیە بە نەناسراوی لەوێدا دایبنێت و ئەوی دەیهەوێت و پێویستییەتی دەتوانێت بیبات. ئەم جۆرەیان دەتوانرێت لە هەموو شوێنە گشتییەكانی وەك دایەنگە و باخچەی منداڵان و فێرگە و دانشگە و پەرتووكخانە و پەرستگەكاندا دروستبكرێت و پێویستی بە سەرپەرشتیكار و نێوەنجیكار و ناسینی بەخشەر و وەرگر نییە.
– پێكهێنانی گروپی دەستپێشخەر بۆ كۆمەڵایەتییبوونەوەی بیرۆكەكە، شوێنی چالاكییەکەش گەڕەكەكان و فێرگەكان و باخچە گشتییەكان و مەیدان و شەقامەكانن. چەند كەسێك بە پۆشینی كراس/ T-Shirtی تایبەت كە لە پشتەوەی یا لە پێشەوەی ئەمە نووسرابێت ” گۆڕینەوە و بەخشین لە جیاتی فڕێدان و كڕین “، هەر یەكە لەو چالاكانە هەرچی شتی زیادەی خۆی هەیە دەیكاتە كۆڵەپشتەكەی خۆی و لە شوێنی چالاكییەكەدا بە دانانی شتەكان بەگوێرەی جۆر یا هەڵواسینیان بە تەناف لەنێوان درەختان و بەدیوارانەوە. هەر كەس چ چالاكان و چ ڕێبواران هەر شتێكیان پێویستە دەیبات و بەخۆیشی هەرچی هەیە دایدەنێت. هاوكات لێدوان و زانیارییگۆڕینەوە لەبارەی فیلۆسۆفیی بیرۆكەكەوە دروستدەبێت و دەتوانێت سەكۆیەك بێت بۆ پەرەسەندی خۆهوشیاریی كۆمەڵایەتی بەخشەر و پێبەخشراو و ڕێبواران …
– گۆڕینەوە و بەخشین لە تۆڕە كۆمەڵایەتییەكاندا ڕاستەوخۆ لەنێوان بەخشەر و وەرگردا، بەدانانی شمەكی زیادە و بەخشراو لە شوێنێك كە پێشتر بەخۆیان لەسەری ڕێككەوتوون. بۆ نموونە لە وێستگەكانی باس و شەمەندەفەر و پەرتووكخانە و چایخانە و باخچە گشتییەكاندا، بەبێ ئەوەی بەخشەر و پێبەخشراو یەكدی ببینن یا چاودێریی یەكدی بكەن …
– پێكهێنانی بازنەكانی گۆڕینەوە، ئەم شێوازە پشت بە بنەماكانی پەیوەندی ئەندامانی ئەو بازنە خۆجێییانەی گۆڕینەوە دەبەستێت، لەوانە ئەدرسی پۆستی، ژمارە تەلەفۆن. ئیمەیل ئادرەس. هەروەها دەكرێت لە شێوەی گروپی داخراو یا كراوەی نێو تۆڕە كۆمەڵایەتییەكاندا پێكبهێنرێت، لە هەر دوو شێوەكەدا بەخشین و داواكارییەكان دەخڕینە ڕوو، بەڵام گۆڕینەوە و بەخشینەكە تەنیا لە شمەكدا بەرتەسكنابێتەوە، بەڵكو گۆڕینەوەی كار و هاریكاری ئەوەی كە جاران لەنێو باخەكان و كیڵگەكانی كوردستاندا بە “دەسەوام و كاسەهامسایی” ناسراوبوو و زۆر جار لە شێوەی گەلكاریشدا بەرجەستەدەبوو، بۆ نموونە من ماڵ دەگوێزمەوە و پێویستم بە چەند كەسێكە بۆ باركردن و داگرتن، یا باخچەیەكەم ڕێكدەخەم یا خانوو دروستدەکەم و تۆش بەجۆڕیكی دیكە … تد
– یانە كۆمەڵایەتییەكانی زانیاریی گۆڕینەوە، لەم یانانەدا دەتوانرێت خۆكۆمەكیی [كۆمەككردن و كۆمەكوەرگرتن لە كەسانی خۆبەخش] بۆ خوێندكاران، پەككوتان، ژنانی تەنیا بەخێوكەر، پیاوانی تەنیا بەخێوكەر، پیران و ئاوارەكان و بێكاران و نەخۆشان و لانەوازان ..تد، بۆ نموونە من لە ماتماتیكدا زیرەكم و تۆ لە ڕێزمان و زمانی بیانیدا، من لە بۆیاخكردنی دیوار و تۆ لە چاككردنەوەی كۆمپیوتەردا، من گاڵتە و گەپ و تۆ لە هاریكاری پیراندا و ئەو لە كایە و ڕاهێنانی منداڵاندا و دەستگیرۆیی نابینایان و بێسەرپەرشتاندا …
– بێجگە لە گۆڕینەوە و بەخشین، دەتوانرێت كۆمەڵی/ گروپی كاتیی و هەمیشەیی بۆ كۆكردنەوەی كۆمەكی كۆمەڵایەتی بۆ باخچەی ساوایان و فێرگە و نەخۆشخانە و پاككردنەوەی كۆڵان و باخچەكان و …تد پێكبهێرین و لە كاتی ڕووداوە سروستییەكاندا یا جەنگە سەربازیی و كارەساتە ڕامیارییەكاندا، ئەو كۆمەڵانە كۆمەكەكان بە لێقەوماوان بگەیێنن. بۆ نموونە هاودەمی كارەساتە سروشتییەكەی فلیپین گروپێكی كۆمەڵایەتی خۆبەخش كاری چارچکردنەوەی [شەحنكردنی] مۆبایلفۆنی لێقەوماوان بوو بۆ ئاسانكاریی پەیوەندی بە دونیای دەرەوەی شوێنی كارەساتەكە و دروستكردنی وزەی خۆریی یا وزەی مۆتۆریی بوو بە بایسكیل و مۆتۆری مەكینەی جڵشتن و دابینكردنی یەك گڵۆپ/لامپا بۆ هەر ماڵێك و دابینكردنی شیر بۆ ساوان و بێسەرپەرشتان و كردنەوەی فێرگەی گەڕۆك بۆ منداڵان ..تد ئەمانە و چەندین شێوازی دیكە كە هێشتا پێداویستییەكانی ژیان ئێمەی ناچار بە بیركردنەوە لەبارەیانەوە نەكردووە .
بەم جۆرە دەتوانین تاڕادەیەك سەربەخۆیی ئابووریی بەدەستبهێنین و لە دەرەوەی وابەستەیی بازار و قازانج و چاوچنۆكی سەرمایەداران و ڕامیاران، لە پێكهاتە كۆمەڵایەتییە ناقووچكەییەكاندا خۆمان ڕێكبخەین و ئەزموونی خۆڕێكخستنی ئاسۆیی و ناپێویستی سیستەمی سەروەریی بخەینەڕوو و بسەلمێنن.
هەژێن Hejên 